Andrzej Elżanowski-Historia naturalna wartości

16.11.2017 godz. 18⁰⁰ siedziba PTChem, ul. Freta 16

Historia naturalna wartości

Andrzej Elżanowski

Wydział Artes Liberales UW oraz Polskie Towarzystwo Etyczne

Wartości są atrybutem organizmów jako układów celowych, które jak dotąd znane są tylko na jednej planecie w jednej spośród  ponad 100 miliardów galaktyk. Obiektywne, mierzalne biologiczne wartości powstały 3.5 miliardów lat temu powstały wraz z życiem. W ewolucji niektórych szczepów zwierząt (na pewno tylko kręgowców) doszło do subiektywizacji wartości biologicznych, które zaczęły być doznawane, przez co wartością docelową osobnika stała się maksymalizacja dobrostanu.

Obok samej biogenezy, subiektywizacja wartości biologicznych (równoważna z powstaniem podmiotowości) jest jedną z najtrudniejszych do wyjaśnienia ewolucyjnych emergencji. Ludzkie doznania czy zdeterminowane przez nie interesy (np. finansowe) nadają wartość przedmiotom i pojęciom uznawanym za wartościowe, które bezpośrednio stymulują doznania oraz/lub przekładają się na doznania. Wartości moralne, np. sprawiedliwość,  regulują rozdział wartości doznawanych (zwłaszcza zła), a więc są w stosunku do wartości doznawanych wtórne (ewolucyjnie i logicznie). Dlatego wartości moralne nie mogą być uznawane za ważniejsze od doznawanych, które dzielimy z niektórymi innymi  zwierzętami.

Prof. dr hab. Andrzej Elżanowski, zoolog i bioetyk, od niedawna związany z Wydziałem Artes Liberales UW. Autor ponad stu prac naukowych, w tym wielu szeroko cytowanych (h-indeks 22). Przez 16 lat pracował w USA i RFN, m.in. jako stypendysta Smithsonian Institution i US National Research Council. Członek ZG Polskiego Towarzystwa Etycznego. Od wielu lat działa na rzecz poprawy losu zwierząt. Jako członek Krajowej Komisji Etycznej ds. Doświadczeń na Zwierzętach w pierwszej kadencji (1999-2003) spowodował wprowadzenie w Polsce skali inwazyjności doświadczeń i przyczynił się do zmian Ustawy o ochronie zwierząt (m.in. usunięcia wyjątków od zakazu uboju bez ogłuszania). Kierował kampanią, która doprowadziła do przyjęcia w r. 2005 Ustawy o doświadczeniach dającej duże uprawnienia komisjom etycznym. Był wiodącym współautorem wyjściowego projektu ostatniej nowelizacji Ustawy o ochronie zwierząt (z 2010 r.), architektem kampanii (2012-2014) przeciwko ubojowi rytualnemu i wiodącym krytykiem rządowego projektu Ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych i edukacyjnych. Wspiera autorytetem bieżące kampanie przeciwko brutalnej eksploatacji zwierząt. Od 1983 wegetarianin, od 2013 weganin.