20 czerwca godz. 1800, Gmach Technologii Chemicznej PW
Chemicznie modyfikowane mRNA do zastosowań terapeutycznych
Jacek Jemielity
Centrum Nowych Technologii, Uniwersytet Warszawski
Od kilkudziesięciu lat naukowcy z całego świata starają się odkryć skuteczne metody walki z chorobami trudnymi do leczenia tradycyjnymi metodami, takimi jak nowotwory, genetyczne choroby rzadkie. Nadzieją na poprawę tej sytuacji jest tzw. terapia genowa, w której środek leczniczy dostarczany jest w postaci przepisu genetycznego, który następnie ulega ekspresji w komórkach pacjenta. W ostatnich latach wiele uwagi poświęcono w tym kontekście informacyjnemu RNA (mRNA), które jest genetycznym przepisem na konkretne białko. Swego rodzaju zwieńczeniem tych wysiłków było opracowanie szczepionek mRNA przeciwko koronawirusowi, które jako pierwsze zostały zatwierdzone do powszechnego stosowania. Na drodze do skutecznych terapii opartych na mRNA pojawiło się wiele problemów, które udało się rozwiązać, ale jest też miejsce na ulepszenia. Podczas wykładu prelegent przedstawi ideę terapii genowych opartych na mRNA i ich ogromny potencjał wykraczający poza terapie przeciwnowotworowe i przeciwwirusowe. Opowie o głównych problemach związanych z rozwojem tej nowatorskiej terapii i sposobach ich rozwiązania z wykorzystaniem metod biologicznych i chemicznych, w tym opracowanych na Uniwersytecie Warszawskim.
Jacek Jemielity urodził się w 1973 roku w Wysokiem Mazowieckiem. Studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego ukończył w 1997 roku. Stopień doktora uzyskał w 2002 roku na tym samym wydziale, a habilitację w roku 2012. Po doktoracie przez 11 lat pracował jako adiunkt w Zakładzie Biofizyki Instytutu Fizyki Doświadczalnej na Wydziale Fizyki UW. Doświadczenie badawcze zdobywał również m.in. we francuskim Institute of Structural Biology, Grenoble i fińskim Uniwersytecie w Turku. Od roku 2013 jest kierownikiem Laboratorium Chemii Biologicznej w Centrum Nowych Technologii UW. Jest również współtwórcą i prezesem ExploRNA Therapeutics – spółki spin-off Uniwersytetu Warszawskiego, w której technologia chemicznie modyfikowanego mRNA jest rozwijana, a następnie wykorzystywana w projektowaniu nowatorskich terapii. Tytuł profesora otrzymał w 2020 r.
Prof. Jemielity specjalizuje się w chemii organicznej, biologicznej i biochemii nukleotydów i kwasów nukleinowych. Realizował granty m.in. Narodowego Centrum Nauki i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (TEAM). Jest współautorem ponad 140 publikacji (m.in. w Journal of the American Chemical Society, Nature Communications, Chemical Science, Angewandte Chemie Int. Ed, Nucleic Acids Res.), które cytowano wg Scopus/Web of Science około 2,9 tys. razy (wg google scolar 4,2 tys. razy). Jego indeks Hirscha wynosi 30 (35). Jest wynalazcą rozwiązań chronionych niemal na całym świecie 9 patentami (do dwóch z nich licencje wykupiła spółka BioNTech, do czterech ExploRNA Therapeutics).
Za swoje osiągnięcia był nagradzany m.in. Nagrodą Naukową „Polityki” dla młodych naukowców, Nagrodą Gospodarczą Prezydenta RP, Nagrodami Rektora Uniwersytetu Warszawskiego, był nominowany do Nagrody Europejskiego Wynalazcy, przyznawanej przez Europejski Urząd Patentowy. W roku 2021 otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w obszarze nauk chemicznych i o materiałach za opracowanie chemicznych modyfikacji mRNA jako narzędzi do zastosowań terapeutycznych i badań procesów komórkowych.