Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Chemicznego przyznaje Nagrodę im. Wojciecha Świętosławskiego za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie chemii. Celem Nagrody jest wspieranie i propagowanie działalności badawczej chemików z regionu warszawskiego. Nagrodę po raz pierwszy przyznano w 2013r.
Laureaci konkursu 2022
Uprzejmie informujemy, że Zarząd Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego wskazał tegorocznych Laureatów Konkursu:
Nagrodę Specjalną otrzymali: prof. Urszula Domańska-Źelazna (IChP) oraz prof. Marek Trojanowicz (IChTJ)
Nagrodę II stopnia otrzymali: dr hab. Marcin Górecki (IChO PAN) oraz dr hab. Wiktor Lewandowski (UW)
Nagrodę III stopnia otrzymał dr Michał Ociepa (IChO PAN)
Nagrody I stopnia nie przyznano
Uroczyste spotkanie Oddziału Warszawskiego PTChem połączone z wręczeniem Nagród im. W. Świętosławskiego odbędzie się w piątek 16 grudnia 2022 r., o godz. 1800, w Audytorium Czochralskiego w Gmachu Technologii Chemicznej Politechniki Warszawskiej (ul. Koszykowa 75).
Spotkanie połączone będzie z wykładem prof. Jacka Jemielitego z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, pt. „mRNA i chemia click – jak to połączyć?”
Nagroda Specjalna – prof. dr hab. Marek Trojanowicz
Profesor Marek Trojanowicz jest wybitnym chemikiem specjalizującym się w dziedzinie chemii analitycznej. Stworzył na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego liczący się w skali międzynarodowej ośrodek analizy przepływowej, wyróżniający się znaczącymi osiągnięciami w rozwoju nowych metod detekcji i przetwarzania on-line analizowanych substancji. Do jego najważniejszych osiągnięć w zakresie elektrochemicznych metod analitycznych należą m.in.: opracowanie teorii potencjometrycznych miareczkowań kompleksometrycznych, konstrukcja elektrod jonoselektywnych ze stałym kontaktem wewnętrznym, opracowanie enzymatycznego bioczujnika pastowego oraz pionierskie zastosowania nanorurek węglowych w elektrodach sitodrukowanych W zakresie analizy przepływowej podkreślić należy opracowanie konstrukcji mikroprocesorowego układu do pomiarów przepływowo-wstrzykowych z detekcjami fotometrycznymi i elektrochemicznymi, konstrukcji detektorów optoelektronicznych do analizy przepływowej. W zakresie wysokosprawnych metod rozdzielania wyróżnić trzeba opracowanie unikalnych detekcji potencjometrycznych do wysokosprawnej chromatografii jonowej, zastosowanie detektorów elektrochemiczych z bioczujnikami enzymatycznymi i zastosowanie porfirynowych faz stacjonarnych w HPLC.
Prof. Marek Trojanowicz jest naukowcem, którego cała działalność zawodowa, od ukończenia studiów w 1966 roku związana jest z Wydziałem Chemii Uniwersytetu Warszawskiego oraz z Instytutem Chemii i Techniki Jądrowej w Warszawie. Dyplomant Prof. Wiktora Kemuli, obronił doktorat promowany przez Prof. Adama Hulanickiego, habilitował się w roku 1981, a tytuł profesora otrzymał w roku 1991. W latach 1999-2014 był profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, od roku 1992 do chwili obecnej – również profesorem w Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej. Szeroką aktywność międzynarodową M. Trojanowicza rozpoczął staż podoktorski u wybitnego elektroanalityka japońskiego Prof. Nobuyuki Tanaki na Uniwersytecie Tohoku w Sendai. Pozycję międzynarodową M. Trojanowicza ugruntowały liczne długoterminowe staże w uczelniach USA (University of Michigan, University of California w Riverside), Australii (Univeristy of New South Wales w Sydney, University of Tasmania), Japonii (Okayama University) i Brazylii (University of Sao Paulo, Pontifical Catholic University of Rio de Janeiro), a także w wielu krajach europejskich. M. Trojanowicz opublikował 365 prac w tym 2 monoautorskie monografie, zredagował/współredagował 5 innych wydawnictw książkowych oraz był autorem/współautorem 42 rozdziałów w książkach.
Nagroda Specjalna – prof. dr hab. Domańska-Żelazna
Profesor Domańska-Żelazna prowadzi badania w dziedzinie chemii fizycznej, Jest wybitnym w skali światowej znawcą termodynamiki cieczy jonowych. Jej działalność naukowa obejmuje zarówno badania podstawowe jak i aplikacyjne, w tym badania równowag fazowych i właściwości fizykochemicznych cieczy molekularnych, cieczy jonowych (nowe syntezy, badania możliwości ich zastosowań w ekstrakcji, związki modelowe). Zajmuje się również badaniami fizykochemicznymi polimerów hiperrozgałęzionych (propozycje zastosowań w ekstrakcji), substancji zapachowych (dodatki do żywności) i kosmetyków oraz leków. Jej osiągnięcia naukowe obejmują głównie zagadnienia termodynamiki roztworów. Na podkreślenie zasługuje również jej wkład w rozwój modeli matematycznych, opartych na eksperymentalnych badaniach podstawowych i opisujących różnego rodzaju zjawiska fizykochemiczne, w tym ekstrakcję i rozdzielanie.
Profesor Urszula Domańska-Żelazna jest absolwentką Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. W 1967 r. uzyskała tytuł inżyniera wykonując pracę dyplomową w Zakładzie Tworzyw Sztucznych, a rok później – tytuł magistra na podstawie pracy wykonanej w Zakładzie Chemii Fizycznej. W tym samym roku (1968) rozpoczęła pracę na Wydziale Chemicznym PW w Zakładzie Chemii Fizycznej na stanowisku stażysty. Tu przeszła kolejne etapy kariery zawodowej (asystent, starszy asystent, adiunkt, starszy wykładowca, docent); od 1995 r. pracowała na stanowisku profesora nadzwyczajnego, zaś od 2005 do 2018 – na stanowisku profesora zwyczajnego. Pracę doktorską obroniła w 1972 r. na Wydziale Chemii i Fizyki Technicznej w Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie. W 1987 r. uzyskała habilitację, a w 1998 r. tytuł profesora nauk chemicznych. W latach 2010-2020 była honorowym profesorem (ang. Honorary Professor) College of Agriculture, Engineering and Science: School of Engineering (Chemical Engineering), University of Kwazulu-Natal. Aktualnie pracuje w Zakładzie Technologii Chemicznej i Elektrochemii, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego. Prof. Domańska-Żelazna jest autorem ponad 410 artykułów naukowych, z których znaczna część została opublikowana w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych w dziedzinie chemii fizycznej. Jest również autorem 2 monografii, 1 książki typu floppy book, 2 rozdziałów książkowych i 5 patentów; wyniki badań przedstawiła w formie ponad 300 referatów i komunikatów na konferencjach (w tym wykłady na zaproszenie w Nowym Jorku, Filadelfii, Delii, Honolulu, Metzu, Durbanie, itp.). Ponadto wygłosiła kilkanaście niepublikowanych referatów na seminariach naukowych w Słowenii, USA, Finlandii, we Włoszech i RPA, jako osoba wizytująca zagraniczne ośrodki badawcze. Jest jednym z najczęściej cytowanych chemików polskich, a Jej publikacje były cytowane ponad 10 000 razy.
Nagroda II stopnia – dr hab. Wiktor Lewandowski
Dr hab. Wiktor Lewandowski zajmuje się wytwarzaniem nanokrystalicznych form materii o własnościach plazmonicznych i emisyjnych, czyli oddziałujących ze światłem w sposób pozwalający wykorzystywać je w optyce i optoelektronice. Badania prowadzone przez zespół dr. Lewandowskiego wymagają interdyscyplinarnego podejścia, łączącego znajomość teorii, narzędzi syntezy organicznej i nieorganicznej, zaawansowanej analizy fizykochemicznej, a także nanotechnologii. Szczególnym osiągnięciem jest opracowanie nowego typu nanomateriałów chiralnych, składających się z: cząsteczek organicznych tworzących fazy ciekłokrystaliczne oraz nanocząstek metali i półprzewodników. Co istotne, nanocząstki zostały zaprojektowane tak, aby wydajnie mieszać się z matrycą organiczną, co było możliwe dzięki wykorzystaniu związków syntezowanych przez zespół badawczy. Zaproponowane, unikalne rozwiązanie pozwoliło na uzyskanie, po raz pierwszy, nanomateriałów o właściwościach chiroptycznych wyróżniających się hierarchiczną budową, silną dyssymetrią właściwości optycznych, a także możliwością dynamicznej modulacji tychże właściwości bez użycia rozpuszczalnika (w postaci cienkiego filmu). Warto podkreślić, że opracowane materiały można relatywnie łatwo uzyskać w dużych ilościach, a sam proces ich organizacji jest spontaniczny, co sprzyja nie tylko poszerzeniu wiedzy podstawowej związanej ze zrozumieniem zależności struktura nanomateriału-właściwości optyczne, ale także zwiększa jej przyszły potencjał aplikacyjny.
Dr hab. Wiktor Lewandowski w 2002 oraz 2003 roku był finalistą Olimpiady Chemicznej, w 2003 roku podjął studia w ramach Międzywydziałowych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych na Uniwersytecie Warszawskim. W 2008 roku uzyskał tytuł magistra chemii na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego oraz tytuł magistra biotechnologii na Wydziale Biologii tego samego uniwersytetu. Doktorat z chemii organicznej obronił z wyróżnieniem na Wydziale Chemii UW w 2013 roku, studiując w ramach projektu finansowanego przez Fundację na Rzecz Nauki Polskiej. Na tym samym wydziale uzyskał stopień doktora habilitowanego w roku 2018, a od 2021 roku jest zatrudniony na stanowisku profesora uczelni w Zakładzie Chemii Organicznej i Technologii Chemicznej Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Kieruje zespołem badawczym składającym się z młodych naukowców już odnoszących sukcesy badawcze. Współpracuje z naukowcami z Niemiec, Hiszpanii, Japonii oraz Wielkiej Brytanii. Autor 36 publikacji w prestiżowych czasopismach naukowych (np. Nature Communications, Advanced Materials). Uzyskał liczne wyróżnienia i nagrody, m.in. stypendium dla młodych wybitnych naukowców Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego czy stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Badania jego zespołu wspierają prestiżowe granty, m.in. FNP (First Team) i Narodowego Centrum Nauki (Opus, Preludium Bis). Odbył staże naukowe m.in. w Massachusetts Institute of Technology (MIT, USA) i CICbiomaGUNE (Hiszpania), a także liczne staże u naukowych partnerów krajowych i zagranicznych.
Nagroda II stopnia – dr hab. inż. Marcin Górecki
Dr hab. inż. Marcin Górecki prowadzi nowatorskie badania z pogranicza spektroskopii, chemii medycznej i chemii materiałowej, w których kluczową kwestię stanowią problemy stereochemiczne natury konfiguracyjnej, jak i konformacyjnej. Prace te mają zarówno charakter praktyczny, jak i kognitywny, gdyż dotyczą najbardziej aktualnych zagadnień, jakie napotyka współczesna chemia strukturalna i spektroskopia chiraloptyczna, a ich wyniki mają bezpośredni wpływ na inne badania, w których kluczową rolę odgrywają związki chiralne. Stosowane przez niego techniki badawcze wsparte metodami chemii obliczeniowej, pozwalają zrozumieć zarówno jak struktura trójwymiarowa cząsteczek związków naturalnych czy syntetycznych, wpływa na ich właściwości chiraloptyczne, oraz jak modyfikując ich strukturę można osiągnąć pożądane cechy chiraloptyczne systemu. Do najważniejszych osiągnięć Laureata należy: (1) udowodnienie, że integralne podejście do metod i technik chiraloptycznych znacznie poszerza możliwości skutecznego i efektywnego stosowania spektroskopii chiraloptycznej w analizowaniu związków biologicznie aktywnych; (2) wykazanie, poprzez mapowanie powierzchni światłem synchrotronowym o wysokiej rozdzielczości, że obserwowane widmo dichroizmu kołowego (CD) w fazie stałej jest bezpośrednio związane z anizotropią lokalnie ułożonych kryształów. W efekcie tych badań, poznano istotę genezy widma CD w fazie stałej, otwierając tym samym nowe możliwości w zakresie analizowania i badania chiralnych substancji stałych i materiałów metodami spektroskopii chiraloptycznej.
Dr hab. inż. Marcin Górecki jest absolwentem Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Od 2007 r. jest zatrudniony w Instytucie Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk (IChO PAN). Stopień doktora nauk chemicznych uzyskał w 2013 r. w Wojskowej Akademii Technicznej. W latach 2016-2019 większość czasu spędził we Włoszech na Uniwersytecie Pizie jako post-doc w grupie prof. Lorenzo Di Bari i prof. Gennaro Pescitelli. Od 2020 r. kieruje Pracownią Spektroskopii Optycznej i Rentgenowskiej Analizy Strukturalnej w Laboratorium Analizy Substancji Bioaktywnych IChO PAN. W 2022 roku Rada Naukowa IChO PAN przyznała mu stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych. Jest autorem ponad 85 publikacji naukowych w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, których liczba cytowań przekracza 1200. Prezentował wyniki badań na ponad 40 konferencjach w kraju i zagranicą oraz był wykonawcą w 10 projektach finansowanych w drodze konkursów krajowych lub zagranicznych. Odbył kilka krótkich wizyt studyjnych w różnych laboratoriach dichroizmu kołowego w Europie (Węgry, Belgia, Francja, Wielka Brytania). Jest również laureatem programów Narodowego Centrum Nauki (Preludium, Sonata), programu Mobilność Plus Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Stypendium im. Mieczysława Bekkera Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.
Nagroda III stopnia – dr Michał Ociepa
Wyróżnione osiągnięcie naukowe dr Michała Ociepy dotyczy chemii rodników ze szczególnym uwzględnieniem fotokatalizy. Jednym z istotnych kierunków w tej dziedzinie jest projektowanie nowych reakcji w oparciu o nietoksyczne barwniki organiczne, które stanowią bezpieczną alternatywę dla powszechnie stosowanych kompleksów metali szlachetnych (Ru, Ir). Do osiągnięć Laureata o tej tematyce należą prace dotyczące fotochemicznych reakcji rodnikowych, w szczególności przy wykorzystaniu nietoksycznych katalizatorów m.in. pochodnych witaminy B12.
Dr Michał Ociepa w 2016 r. ukończył studia magisterskie na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. W latach 2014 – 2021 pracował w zespole naukowym prof. Doroty Gryko, gdzie w 2020 roku obronił pracę doktorską. Podczas studiów doktoranckich odbył dwa staże krótkoterminowe w Kyushu University (Japonia) oraz w Scripp Research (USA). Obecnie przebywa na 2-letnim stażu podoktorskim w zespole prof. Phila Barana w Scripps Research. Brał również udział w projektach realizowanych we współpracy z firmami farmaceutycznymi: Bristol-Myers Squibb oraz LEO Pharma. Dr Ociepa jest współautorem kilkunastu publikacji oraz stypendystą prestiżowych programów „Diamentowy Grant”, „Etiuda” oraz „START”.