Chemia organiczna, chemia nieorganiczna i mechanochemia klatek molekularnych.
Agnieszka Szumna
(Instytut Chemii Organicznej, PAN)
Wykład odbędzie się w czwartek 02.06.2022r. o godz. 1800 w Auli im. Czochralskiego w Gmachu Technologii Chemicznej Politechniki Warszawskiej (ul. Koszykowa 75).
Natura wykształciła różne strategie wydzielania przestrzeni (np. wnęki w strukturach białek, pęcherzyki, wakuole), aby przeprowadzać w tym samym czasie, w różnych miejscach komórki, różnorodne, często niekompatybilne, reakcje chemiczne lub procesy fizyczne. Chemicy, zainspirowani naturą, wykorzystują syntetyczne elementy do budowy systemów organizacyjnych, takich jak kapsuły i klatki, i wykorzystują je do podobnych celów jak w naturze. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane różne strategie otrzymywania syntetycznych kapsuł molekularnych obejmujące, m. in.:
- dynamiczną chemię kowalencyjną;
- samoasocjację niekowlencyjną;
- chemię koordynacyjną;
- mechanochemię.
Strategie te umożliwiły otrzymanie kapsuł o różnorodnych cechach, które są kluczowe dla zastosowań w rozpoznaniu lub katalizie, takich jak funkcjonalne wnętrza, funkcjonalne powierzchnie zewnętrzne, chiralność, rozpuszczalność w wodzie lub zdolność do fotoprzełączania.
1. M. Chwastek, P. Cmoch, A. Szumna, J. Am. Chem. Soc. Soc., 2022 , DOI:10.1021/jacs.1c11793
2. M. Chwastek, P. Cmoch, A. Szumna, Angew. Chem. Int. Ed. Ed., 2021 , 60 , 4540 4544
3. M. Chwastek, A. Szumna, Org. Lett. Lett., 2020 , 22 , 6838−6841
4. H. Jędrzejewska, E. Wielgus, S. Kaźmierski, H. Rogala, M. Wierzbicki, A. Wróblewsk a, T. Pawlak, M. J. Potrzebowski,A. Szumna, Chem. Eur. J. J., 2020 , 26 , 1558 1566.
5. H. Jędrzejewska, A. Szumna, Chem. Sci., 2019 , 10 , 4412 4421.
6. K. Eichstaedt, K. Szpotkowski, M. Grajda, M. Gilski, S. Wosicki, M. Jaskólski, A. Szumna, Chem. Eur. J. J., 2019 ,3091 3097.
Prof. dr hab. Agnieszka Szumna pochodzi z Kraśnika w województwie lubelskim, gdzie ukończyła szkołę średnią. Następnie studiowała chemię na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1996 obroniła pracę magisterską z zakresu krystalografii (z wyróżnieniem). Pracę doktorską poświęconą syntezie oraz strukturze supramolekularnych receptorów anionów wykonała pod kierownictwem prof. J. Jurczaka w ICHO PAN i obroniła w 2001 r (z wyróżnieniem).
W latach 2001-2003 odbyła staż po doktorski w University of Missouri, Columbia w USA po kierownictwem prof. J. Atwooda. Jednym z większych osiągnięć tego okresu było uznanie przez czasopismo Chemical & Engineering News jej publikacji dotyczącej receptorów par jonowych jako jednego ze 100 najważniejszych osiągnięć roku 2002.
Habilitację uzyskała w 2010 w oparciu o cykl prac pt. „Chiralne Kontenery Molekularne – Synteza, Struktura i Właściwości Kompleksujące”. Praca ta została wyróżniona Nagrodą Premiera oraz Nagrodą Naukową III Wydziału PAN im. W. Kołosa. Od 2012 roku prowadzi grupę badawczą w ICHO PAN. W 2017 roku została laureatką łączonej nagrody Polskiego i Niemieckiego Towarzystwa Chemicznego (PTChem i GDCh) Marie Skłodowska Curie–Wilhelm Klemm Lectureship. Tytuł naukowy profesora uzyskała w 2019. W 2022 roku została laureatką nagrody Ministra Edukacji i Nauki za osiągnięcia naukowe.
Prof. dr hab. Agnieszka Szumna prowadzi zespół badawczy w Instytucie Chemii Organicznej PAN w Warszawie. Zainteresowania naukowe prof. Szumnej skupiają się wokół syntezy kapsuł molekularnych zawierających w swojej strukturze biokompatybilne komponenty. Rozwija są również kierunki badań związanych z zastosowaniami tych kapsuł jako nanokontenerów, supramolekularnych katalizatorów, transporterów leków, składników materiałów porowatych i jako stabilizatorów powierzchni białek. Jej grupa badawcza posługuje się szerokim spektrum metod związanych z syntezą organiczną, mechanochemią, krystalografią i rezonansem magnetycznym, intensywnie wykorzystuje również metody chiraloptyczne i obliczenia kwantowo-mechaniczne. Prof. Szumna kierowała szeregiem grantów finansowanych przez KBN, NCN, grantem FNP oraz grantem ITN programu Horizon2020.